امیر مسعود اقارب پرست /گروه تحریریه سایت کانون عکس انجمن سینمای جوانان اصفهان:
کم نیستند شهرها، محله‌ها و ساختمانهایی که تنها از روی عکسها و نقاشیها از وجودشان باخبر و از ظاهرشان آگاه هستیم . بلوار آیینه‌خانه در اصفهان، که وجه‌تسمیه‌ی آن، بنایی با همین نام می‌باشد را امروزه تنها با همین اسناد گفته‌شده میتوان دید و وجودشان را در زمانهای گذشته در کنار رودخانهی زاینده‌رود تائید کرد. حمام خسرو آقا که در همین قرن اخیر و درحرکتی شبانه به‌یک‌باره تخریب شد را تنها با عکسهای آن میتوان بار دیگر مشاهده و در صورت امکان بازسازی و مرمت کرد. نمونه‌ی بارز دیگر شهر بم و زلزلهی سال ۸۲ می‌باشد که علاوه بر داغدار کردن هزاران نفر از مردم این شهر و کشورمان، بیش از ۸۰ درصد بنای خشتی شهر تاریخی بم را با خاک یکسان کرد. خاطرم هست که ۳ سال بعدازاین اتفاق ناگوار که برای بازدید از این بنا رفته بودم، از اهالی هنری بم مطلع شدم که از طرف مسئولان بعد از گذشتن بحران‌های زلزله، فراخوانی در جهت جمعآوری عکسهای مردی از این شهر برای مرمت این بنای ارزشمند صورت گرفته است. حال این سؤال پیش می‌آید که آیا با توجه به پیشرفت‌های اخیر، نباید به‌صورت کامل مستندسازی این مکان‌ها و حتی بناهای معاصر صورت گرفته‌شده باشد؟
سؤال بعدی این است که در دنیای امروز، این تغییرات، چه تأثیری در زندگی روزمرهی هر زن و مرد مدرن دارد و چگونه میتواند تغییر و تحولی مثبت در آن ایجاد کند. طبیعی است که در قرن ۲۱، امکانات مستندسازی بسیار پیشرفتهتر از روزهایی شده‌اند که عکاسی فیلم و ظهور و چاپ بسیار مشکل و زمانبر بوده است. امروزه به یاری دوربین‌های تمام دیجیتالی که اولین بار در تاریخ ۱۹۸۸ توسط شرکت فوجی روانه بازار تجاری دنیا شدند و در این نیم دهه‌ی گذشته، بسیار قوی‌تر و پیشرفتهتر شده‌اند، میتوان فضاها، نماها و دیگر عناصر ساختمانی همچون تزیینات را به‌راحتی مستندسازی کرد و در دسترس عموم برای بازدید قرارداد. در این چندساله، با پیشرفت تکنولوژی و افزایش سرعت میانگین اینترنت کاربران دنیا، با امکانات مجازی چون گوگل استریت ویو (google Street View) به‌راحتی میتوان در خیابان‌های شهرهای مختلف دنیا قدم زد و یا حتی تغییرات شهر را ازنظر میزان سبزینگی و یا گسترش شهری آن در دهه یا دهه‌های گذشته مشاهده کرد. به‌طور مثال کاهش شدید میزان سبزینگی و گسترش شمالی جنوبی به‌جای شرقی غربی در ۳۲ ساله‌ی اخیر شهر تهران را میتوان از طریق Google Earth Engine مشاهده کرد.
به همین ترتیب، تصور ما از دنیای اطراف ما میتواند به مدد این تکنولوژی‌ها، متحول گردد. یادمان باشد که اگر روزی تصور پدران ما از برج ایفل ناچیز و بعد از مدتی تنها شکل کلی آن بوده است، در نیم دهه‌ی اخیر از پشت کامپیوتر یا از طریق گوشی‌های همراه و با کمک اینترنت از هر زاویه خیابان‌های پاریس، میتوان تجربهی دیدن این بنا را با چند کلیک ساده داشت. این ویژگی نه‌تنها مربوط به خیابانها و بناهای باارزش ملی و بین‌المللی است که افراد امروزه می‌توانند از داخل رستوران‌ها، کافه‌ها و یا هتل‌ها به‌صورت واقعیت مجازی یاVR بازدید کنند. بنابراین، انتخاب یک محل نیاز به مصرف سوخت، صرف زمان زیاد و تولید ترافیک را نداشته و افراد می‌توانند به‌منظور انتخاب، زودتر از حضور واقعی، تجربهی حضور مجازی در فضای موردنظرشان را داشته باشند. در کشورهای پیشرفته، این موهم با کمک عکاسی ۳۶۰ درجه و تورهای مجازی و ارائه آن در بستر اینترنت صورت گرفته است. به‌طور مثال، برای بازدید از موسسه‌ی مارانگونی ایتالیا (Institute Marangoni) ، یکی از معروفترین مؤسسات آموزش مد در ایتالیا، کافی است به وبسایت آن‌ها مراجعه و چرخی در فضاهای مختلف آن زد. بنابراین وجود چنین تکنولوژی‌هایی که در دنیا کاملاً شناخته‌شده و در ایران ما ناشناخته هستند، علاوه بر مستند کردن سالیان مختلف یک شهر، میتواند با کاهش سفرهای درون‌شهری غیرضروری و یا بهینه و هدفمند کردن این سفرها با معرفی مشاغل و برطرف کردن نیاز شهروندان به‌صورت محلی، به کاهش ترافیک شهرهای بزرگی چون تهران و اصفهان و درنتیجه کاهش قابل‌توجه آلودگی و مصرف سوخت‌های فسیلی که سرمایه‌ی درحال اتمام ملی است، کمک کند. امید است که بستر این امکانات در شهرهای ایران توسط سرمایه‌گذاران آی تی تولید و با کمک عکاسان و دارندگان مشاغل، گسترش و غنی شود.