علی رفیعی وردنجانی/تحریریه سایت کانون عکس انجمن سینمای جوانان اصفهان:نشست تخصصی هنر معاصر به کوشش کانون عکس انجمن سینمای جوان اصفهان با حضور آیدین آغداشلو در کتابخانه مرکزی اصفهان برگزار شد. این نشست بر اساس معیارهای ارزشگذاری موجود در سطح شهر بینظیرترین نشست تخصصی در رابطه باهنر و مفاهیم ادراکی آن بود چراکه حضور آغداشلو آنهم در اصفهان یک دستاورد علمی – هنری محسوب میشود. از تعارفات مرسوم در رابطه با برگزاری چنین نشستهایی که بگذریم میرسیم به اینکه آغداشلو در این نشست چه گفت و در انتها چه نتیجهای حاصل شد. همانطور که میدانیم آیدین آغداشلو قبل از اینکه یک هنرمند برجسته باشد یک منتقد و تحلیلگر صاحب سبک است که البته در این زمینه با بیمحبتیهایی نیز روبهرو شده است. به گفته خودش از این به بعد کمتر دست به نوشتن نقد میزند و سعی میکند با شفقت بیشتری دوستان و هنرمندان داخل ایران را دنبال کند چراکه دیگر هیجانات لازم برای تحمل دلخوریهایی که بعد از نقد به وجود خواهد آمد را ندارد و از طرفی هم اگر احساس کند اثر هنری خارج از تحمل و درک شخصی او میباشد سکوت را به هنجارشکنی ترجیح میدهد.
*قانون اول
اما آغداشلو بحث هنر معاصر را با این موضوع آغاز کرد که؛ برای مباحثه در این زمینه باید به رنسانسهای متعدد به وجود آمده شامل علمی – فرهنگی – اقتصادی و … توجه کرد چراکه هنرمند جدای از مردم نبوده و نخواهد شد ازاینرو اثری را که خلق میکند همواره برآمده از شرایط آرمانی موجود در جامعه است. چراکه مگر میشود نقاشی که در ایران قلم را بر روی بوم میرقصاند، پلکهای خیس دختران و پسران را پشت لبخندهای عمیق و پوچ پنهان کند و نام آن را ساختارشکنی و امیدبخشی به جامعه بگذارد. از سوی دیگر بحث اینکه هنر معاصر تا چه اندازه میتواند به اکوسیستم هنری جهان نزدیک شود و خود را به آن الصاق کند یک مفهوم انتزاعی را به وجود میآورد و باید این معنا را از آن برداشت کرد که هنرمندان ایرانی فارغ از اینکه ارزش هنری اثری را در نظر بگیرند به فکر بازگشت سرمایههای شخصی خود هستند و این تفکر، هنر را به دو گونه جدی و شوخی تبدیل خواهد کرد. هنر جدی به آن دسته از هنرهایی گفته میشود که در همه جای دنیا بهعنوان یک اثر ارزشمند پذیرفته خواهند شد و حتما با استقبال خوبی روبهرو خواهند شد از سوی دیگر هنر شوخی هنری است که میتواند ما به ازای بیرونی جامعه را واکاوی کند اما ارزش سنجش هنری را از منتقدین ساقط میکند و بدین ترتیب هنری خلق نمیشود. من خوشبختانه هنر ایران را وامدار این قانون میدانم که میتوان باوجود استعدادهای درخشانی که در جامعه وجود دارند امیدوار بود چراکه نمیتوان جلوی استعداد را گرفت و حتماً راه خود را برای بروز در اجتماع پیدا خواهد کرد.
***نسل پوچ یا پوچگرایی برای یک نسل
قبل از اینکه بخواهیم صحبتهای جانانه آغداشلو در مورد وضعیت فعلی هنر معاصر برای این نسل و نسل آینده را بازگو کنیم باید به دیدگاه فرا فکری این استاد هنر در مورد هنر معاصر ایران را تحلیل کنیم. در ابتدا باید به شناخت شخصیتی این هنرمند بپردازیم و اینگونه بنویسیم که: آغداشلو قبل از اینکه یک هنرمند نابغه در سطوح مختلف هنری باشد یک شخصیت انعطافپذیر در برابر وقایع زندگی است ازاینرو میتوان این شخصیت را در آثاری که بازسازی و بازآفرینی کرده مشاهده کرد. این مشاهدات در برخورد اول شخصیت مابه ازای درونی افکار هنرمند را به اثبات جامعهای که درحال رشد و نبوغ اخلاقی است این اخلاقیات در چهرهها – نمادها – تضادهای خط و نقطه و … آثار آغداشلو مشاهده میشود. درنتیجه این تحلیل میتوان برداشت کرد که شخصیت آغداشلو یک شخصیت فرا انسانی فرا عرفانی مورد ظلم واقعشده است و نتیجه آن آثاری میشود که در یک موزه به نمایش درمیآیند. اما به صحبتهای آغداشلو برای نسل آینده هنری ایران بپردازیم. بحث به آنجایی رسید که آیدین آغداشلو مجبور شد از حلول هنری خود عبور کند و به ارزشهای درونی جامعهای اشاره کند که در آن زیستی سخت و دردمندانه داشته است. وی با اشاره به اینکه نسل فعلی میتواند ثمره و وامدار نسل گذشته باشد این نکته مهم را یادآور شد که دغدغه فرهنگی به معنای واقعه کلمه در کشور وجود ندارد و جامعهای که برای فرهنگ و هنر خود دغدغه نداشته باشد مسلماً برنامهریزی هم ندارد و اگر هم بعضا برنامهای تدارک ببیند شعاری و نمادین خواهد بود؛ از همین رو این برنامهها نه به بستر مناسبی برای آیندگان تهیه خواهد شد و نه میتواند نویدی برای هنرمندان و پیشکسوتان حاضر باشد. از سوی دیگر بیمهری به هنرمندان بابی توجهی به آثارشان یکی دیگر از نشانههای بیبرنامه بودن کشور برای هنر و این جامعه منزوی است. از هرچه بگذریم دیدن و شنیدن یک هنرمند در حد و اندازههای آغداشلو برای نسل آفتابسوختهای که خورشید ندیده؛ یک دستاورد علمی – تخیلی بهحساب میآید و به همه نشستهای بهاصطلاح تخصصی برگزارشده در کتابخانه مرکزی اصفهان و دیگر جاهای این شهر تسلط دارد.